Numery UN to usankcjonowany przez Centralny Komitet Narodów Zjednoczonych spis niebezpiecznych substancji wraz z przypisaną do nich nomenklaturą cyfrową. Po co powstał? Jak jest używany? Wszystkiego o numerach UN dowiesz się z poniższego artykułu.
Przepisy dotyczące transportu ładunków niebezpiecznych reguluje europejska Konwencja ADR. Numery UN są dalszym ciągiem regulacji, dotyczących międzynarodowego przewozu niebezpiecznych substancji.
Poznaj bliżej temat przewozu towarów niebezpiecznych Transport materiałów niebezpiecznych.
Po co są numery UN?
Obok uporządkowania newralgicznych transportów, rola numerów UN przede wszystkim sprowadza się do widocznego, precyzyjnego i czytelnego określenia zawartości transportu. Choć oznaczenie nie jest potrzebne cały czas, okazuje się krytycznie niezbędne podczas wypadków i zdarzeń drogowych lub innych, wynikających z transportu (przenoszenia, załadunku, rozładunku, etc.), w których służby ratunkowe błyskawicznie są w stanie oszacować poziom zagrożenia i podjąć adekwatne środki zapobiegawcze bez zbędnej zwłoki.
Oczywiście wszystkie potrzebne informacje znajdują się zawsze w dokumentach transportu, w przypadku niechcianych zdarzeń losowych czas jednak gra kluczową rolę, a dotarcie do dokumentów w szoferce może być utrudnione. W związku z tym, to właśnie od znajdującego się w widocznym miejscu numeru UN bywa uzależnione bezpieczeństwo kierowcy, innych uczestników drogi, magazyniera, pracowników centrum logistycznego czy magazynu, albo środowiska naturalnego. Dzięki numerom UN, służby ratownicze mogą reagować natychmiast, podejmując środki, które pozwolą zneutralizować zagrożenie.
Jaka jest korelacja między numerami UN a klasami zagrożeń według ADR?
W zasadzie działają uzupełniająco. Konwencja ADR określa rodzaje niebezpiecznych materiałów i dzieli je na 13 klas zagrożeń. Numery UN są jeszcze bardziej precyzyjne. Podczas, gdy klasy zagrożeń wiele substancji traktują łącznie i zbiorczo – w obrębie jednej klasy zakwalifikować można wiele różnych substancji, to numery UN określają rodzaj substancji bardzo precyzyjnie, definiując co to dokładnie za materiał. Ich obecna liczba to aż 417 rekordów w szczegółowym spisie.
Zdarzają się sytuacje, w których nie ma możliwości, aby w szerokiej numeracji UN znaleźć symbol przewożonego towaru, wówczas wpisywana jest jedna z pozycji grupowych, które dzielą substancje bardziej ogólnie. W praktyce jednak, większość najczęściej transportowanych materiałów niebezpiecznych posiada własne, indywidualnie przypisane numery UN.
Jak wyglądają numery UN?
Numery UN drukowane są zawsze na bardzo podobnych, pomarańczowych tablicach odblaskowych z czarną, wyraźną i widoczną z dużej odległości czcionką. Najczęstszy rozmiar takiej tablicy to 40×30 cm.
Tablica z numerem UN montowana jest zawsze na przodzie pojazdu. Znajdują się na niej dwa oznaczenia w zapisie ułamkowym. Liczebnik – czyli górna liczba – to dwucyfrowy lub trzycyfrowy symbol HIN, który oznacza przypisaną liczbę zagrożenia, które może powodować transportowany materiał (na przykład poziom palności, temperaturę zapłonu, zakaz kontaktu z wodą, działanie żrące, trujące, etc.). Mianownik – czyli dolna liczba na tablicy – oznacza czterocyfrowy numer rozpoznawczy UN, który jest przypisany dla przewożonej substancji.
Numery UN nie tylko na pojazdach
Obok oznakowania pojazdów w transporcie materiałów niebezpiecznych, numerami UN oznakowane są również przesyłki tych samych materiałów. W praktyce jest ich znacznie mniej, niż w transporcie – wielu materiałów nie da się po prostu wysłać w postaci przesyłki. Niemniej, numeracja UN obejmuje wszystkie dostępne drogi transportu tego typu substancji.
Jeśli oznaczenie numeru UN ma znajdować się na paczce, to i tu zostały precyzyjnie określone zasady. Czcionka nie powinna być mniejsza, niż 12 milimetrów, a jeśli gabaryty paczki na to nie pozwalają, to może zostać proporcjonalnie zmniejszona, ale z rygorem zachowania czytelności i zgodności z regulacjami ADR.
